„Przekleństwo drugiego filmu” - nie wiem, czy tak się coś takiego fachowo nazywa, ale wﾠdzisiejszym wpisie będę używać właśnie tego zwrotu. Pewnie wiecie, oﾠco chodzi, ale żeby nie było niedomówień, wyjaśnię. Debiuty reżyserskie bywają różne: raz lepsze, raz gorsze. Czasem trafi się jednak twórca, którego pierwszy film będzie czymś, co przykuje uwagę wszystkich. Dziełem nietuzinkowym, zrywającym zﾠdotychczasowymi schematami, powalającym na kolana iﾠtak dalej. Aﾠgdy młody reżyser, po zebraniu wszystkich pochwał, nagród oraz gratulacji, ogłosi, że rozpoczyna kręcenie swojego drugiego dzieła, cały świat zacznie trzymać za niego kciuki iﾠkibicować mu, aﾠjego nowy film staje się najbardziej wyczekiwaną premierą roku. Oczekiwania są bardzo duże, no bo skoro debiutanckie dzieło było super, to to drugie, kręcone za większe pieniądze iﾠpowstające przy wsparciu wielkich wytwórni filmowych powinno być dużo lepsze, prawda? Aﾠpotem zaczyna działać przekleństwo drugiego filmu. Nowy obraz młodego reżysera wcale nie jest produkcją złą, ale niestety okazuje się być dużo gorszy od debiutu. Iﾠto powoduje wielkie rozczarowanie.
Kiedy więc Neill Blomkamp, po swoim fantastycznym debiucie, Dystrykcie 9, zaczął tworzyć następny film, zﾠcałych sił kibicowałam mu, by nie dopadło go przekleństwo drugiego filmu. By jego nowe dzieło było co najmniej tak samo dobre, jak Dystrykt 9, aﾠnawet odrobinę lepsze. Aﾠponieważ dodatkowo była to produkcja, wﾠktórej miał pojawić się William Fichtner - kciuki za Elysium trzymałam podwójnie.
Wiadome więc, że po dwóch latach wyczekiwania (tyle czasu minęło od chwili, gdy przeczytałam pierwszy news oﾠfilmie), tak szybko, jak to tylko było możliwe, wybrałam się do kina by sprawdzić, czy wszystkie te dobre myśli, które wysyłałam wﾠstronę Blomkampa, zadziałały.
Na początek muszę napisać oﾠczymś być może oczywistym, ale ponieważ mnie to śmieszy (i wkurza zarazem), nie zamierzam milczeć. Scenariusz do Elysium był trzymany wﾠtak ścisłej tajemnicy, wszyscy pracujący przy produkcji musieli podpisać specjalne klauzule, wﾠktórych obiecywali, że nikomu nie zdradzą, oﾠco wﾠfilmie chodzi. Było to zagranie oﾠtyle dobre, że dodatkowo podsycało szum wokół filmu. No bo ojej, co takiego Blomkamp tym razem wymyślił, skoro to taki sekret? Aﾠpotem pojawił się trailer, który zdradzał niemalże całą fabułę filmu. Wiem, że Elysium nie jest pierwszą iﾠostatnią produkcją posiadającą spoilerujący zwiastun. Ale mimo wszystko - WTF?!
Inna sprawa, że sama fabuła okazała się nie być jakoś specjalnie odkrywcza. Główny bohater pochodził zﾠbiednej klasy robotniczej, pewnego dnia postanowił się zbuntować, skopać tyłki bogaczom iﾠprzy okazji sprawić, by pozostałym biedakom żyło się lepiej. Od początku było więc mniej więcej wiadomo, jak się cały film skończy, kto będzie żył długo iﾠszczęśliwie, aﾠkto nie, iﾠtak dalej. Szczerze - wﾠElysium nie pojawiła się ani jedna rzecz, która by mnie zaskoczyła. Wﾠporównaniu zﾠDystryktem 9, gdzie co chwilę wydarzało się coś niespodziewanego, nowa produkcja Blomkampa wypadała pod tym względem po prostu kiepsko.
Nie spodobał mi się także przekaz całego filmu. Bo brzmiał on podobnie, jak wﾠrecenzowanym już kiedyś czas temu przeze mnie In Time. Czyli zabierzmy bogatym iﾠdajmy biednym. Trochę, jak wyjęte zﾠpropagandowego kina radzieckiego, prawda? Iﾠjednocześnie dziwne, bo do zachodnich, kapitalistycznych krajów bardziej pasuje stwierdzenie „dajmy komuś wędkę, aﾠnie rybę”.
W Elysium jedynym, który taką wędkę dawał, był grany przez Fichtnera John Carlyle - szef firmy produkującej roboty. Iﾠco? Został on przedstawiony jako zły iﾠbezduszny boss korporacji, która dręczy biednych mieszkańców Ziemi. Tak, rozumiem, że obecnie też nie wszystkie firmy są dobre, że wykorzystywanie krajów afrykańskich oraz azjatyckich jako źródła taniej siły robotniczej jest karygodne, iﾠże właśnie coś takiego miał symbolizować John Carlyle. Ale ten problem został wﾠElysium źle pokazany. Bo skoro główny bohater miał do wyboru albo kraść samochody, albo pracować legalnie wﾠfabryce, to chyba dobrze, że fabryka postanowiła go zatrudnić.
Odniosę się tutaj do innego filmu, którego na Dyrdymałach nie opisywałam - Upside Down. Tam problem wykorzystywania jednej strony przez drugą był naprawdę widoczny iﾠprawdziwy. Dużo lepsze było też zakończenie - może naiwne, ale nie opierające się rewolucji proletariatu iﾠgrabieniu bogatych, tylko ewolucji, wﾠktórej właśnie ci biedni dostali wędki iﾠ(przy wsparciu bogatych) sami zapracowali na swój dobrobyt.
Co prawda wﾠElysium cała ta rewolucja nie odbyła się wﾠsposób aż tak totalny iﾠgwałtowny, jak wﾠIn Time. Nikt nikogo nie okradł, biedni dalej pozostali bez grosza. Jedyne, co się zmieniło, to że ci „na dole” dostali dostęp do lepszej pomocy medycznej. Zﾠtym wątkiem jednak także miałam pewien problem. Bo dlaczego mieszkańcy Elysium, dla świętego spokoju oraz czystości własnego sumienia wcześniej nie wysłali na Ziemię super-medycznych-kabin-leczących? Wtedy chyba wszyscy byliby zadowoleni, bo zﾠtego co zrozumiałam, wszelkie nielegalne loty na stację kosmiczną odbywały się tylko iﾠwyłącznie po to, by zﾠtakich medycznych kabin skorzystać (nikt nie miał szans zaszyć się na Elysium na dłużej, gdyż ochrona działała tam tak dobrze, że wszystkich emigrantów szybko się wyłapywało iﾠ- już zdrowych lub też wciąż chorych - odsyłało zﾠpowrotem na Ziemię).
Poza tym oglądając Elysium wciąż miałam wﾠpamięci Torchwood: Miracle Day, gdzie pokazano, że gdyby ludzie na Ziemi przestali umierać, na dłuższą metę przyniosłoby to więcej szkód niż korzyści. Wﾠrozwiązaniu zaproponowanym przez Blomkampa dostrzegam ten sam problem: na już przeludnioną Ziemię zesłane zostają kabiny leczące, które sprawiają, że umieralność spada. Oczywiście, od strony moralno-etycznej takie rozwiązanie jest jak najbardziej wﾠporządku. Ale czy koniec końców nie doprowadziłoby to do tego, że biedna iﾠprzeludniona Ziemia stałaby się jeszcze biedniejsza iﾠbardziej przeludniona?
Mogłabym jednak wybaczyć Blomkampowi zarówno wtórną fabułę Elysium jak iﾠnierozważne podejście do kwestii ekonomicznych. Co mi się jednak najbardziej wﾠfilmie nie podobało, to złe wykorzystanie postaci iﾠzaprzepaszczenie potencjału, jaki wﾠnich drzemał. Główny bohater - grany przez Matta Damona - Max był po prostu nijaki. Ani sympatyczny, ani niesympatyczny. Niby się mu kibicowało, ale jednak nie budził on we mnie jakiś większych emocji. Rozumiem, że miał on być postacią przeciętną, ale wﾠefekcie wyszedł na kogoś zupełnie mi obojętnego. Wﾠjego historię wpleciony był wątek romantyczny, który niby był historią miłosną, ale nie do końca. Iﾠznów zﾠjednej strony ok, bo było to pewnym zerwaniem ze standardami, ale zﾠdrugiej wydaje mi się, że Blomkamp do ostatniej sceny wahał się, nie wiedział, jak rozwinąć ten wątek. Cały czas zastanawiam się też, czy nie byłoby lepiej, gdyby główny bohater posiadał dużo silniejszą iﾠmniej egoistyczną motywację do działania, którą mogłaby być chociażby chęć ratowania umierającej córki (gdyby oczywiście bohater taką córkę posiadał).
Po przeciwnej stronie barykady stała pani sekretarz obrony Elysium, Delacourt. Nie dajcie się jednak zwieść filmowym napisom - to, że wcielająca się wﾠtą postać Jodie Foster jest wymieniona druga po Damonie, wcale nie oznacza, że połowa filmu należy do niej. Jej bohaterka jest bowiem dość drugoplanowa. Recenzenci ocenili tą postać bardzo negatywnie, ja jednak jestem odmiennego zdania. Jak dla mnie Delacourt była bowiem jedyną osobą wﾠfilmie, której intencje rozumiałam. Jej sposób myślenia był dość prosty: muszę chronić swoją rodzinę, moja rodzina mieszka na Elysium, muszę więc chronić całe Elysium. Wﾠinnych miejscach wﾠinternecie prawdopodobnie przeczytacie, że Delacourt to taka zimna sucz, ale ci, którzy pisali takie rzeczy chyba nie potrafili czytać między wierszami, nie dostrzegali drugiego dna, tego, że postać Foster choć na pozór rzeczywiście bardzo chłodna, pod maską bezdusznego profesjonalizmu ukrywała uczucia matki troszczącej się oﾠwłasne dzieci. Iﾠto było moim zdaniem piękne, dodawało tej bohaterce mocy iﾠwyrazu. Czegoś, czego brakowało postaci Damona.
Wiem, że łatwo jest się wymądrzać, mówić: gdybym ja kręciła taki film, zrobiłabym to inaczej, dużo lepiej. Iﾠzazwyczaj staram się unikać takich stwierdzeń, dziś jednak muszę zrobić wyjątek od reguły. Dlatego też: gdybym ja kręciła Elysium zmieniłabym wﾠscenariuszu kilka rzeczy iﾠto, moim zdaniem wyszłoby filmowi na dobre.
Przede wszystkim główną bohaterką uczyniłabym Delacourt. Aﾠfabuła opowiadałaby głównie oﾠtym, jak pani sekretarz obrony postanowiła dokonać zamachu stanu razem ze swoim starym, dobrym przyjacielem - Johnem Carlylem (o Fichtnerze wﾠdzisiejszym wpisie nie wspominam dużo, bo jego rola wﾠElysium była bardzo niewielka, ale on iﾠFoster prezentowali się na ekranie równie dobrze, jak wﾠKontakcie, grzechem byłoby więc chemii między tą dwójką aktorów nie wykorzystać iﾠnie dać im do zagrania większej ilości wspólnych scen). Wﾠfilmie nie byłoby więc wielu efektownych wybuchów iﾠpościgów, za to sporo intryg politycznych oraz świetnych dialogów. Delacourt musiałaby się tutaj zmierzyć nie tylko zﾠproblemem obalenia prezydenta Elysium, ale także zﾠziemskim robotnikiem Maxem (który dowiedział się, jaki jest jej plan iﾠchciał go wykorzystać wﾠcelu dokonania nowej rewolucji październikowej) oraz zbuntowanym, psychopatycznym, tajnym agentem Krugerem, który postanowił zabić Delacourt ot tak, dla zabawy. Finał wyglądałby natomiast podobnie, jak wﾠUpside Down, czyli pani sekretarz obrony uświadomiłaby sobie, że gnębienie ludzi na Ziemi nie jest fajne iﾠpo objęciu władzy postanowiła sprawić, by na Błękitnej Planecie zapanował taki sam dobrobyt, jak na Elysium.
I co, panie Blomkamp, nie brzmi to ciekawiej, niż pański scenariusz?
Na koniec nawiążę jednak trochę do Fichtnera. Bo na wcześniejszym wakacyjnym hicie, wﾠktórym pojawił się mój ulubiony aktor - The Lone Rangerze wynudziłam się, gdyż scen akcji było stanowczo za mało. Natomiast wﾠElysium sytuacja była zupełnie odwrotna. Dynamiczne sekwencje wypełniały bowiem niemal każdą minutę filmu. Co chwila ktoś kogoś gonił albo tłukł, aﾠstrzałów oraz wybuchów było co nie miara. Problem wﾠtym, że niemalże każdy krok głównego bohatera można było przewidzieć. Iﾠprzez to na Elysium bawiłam się jeszcze gorzej, niż na Lone Rangerze.
Z wielkim bólem serca muszę więc stwierdzić, że Neilla Blomkampa, niestety dopadło przekleństwo drugiego filmu. Bo gdyby reżyserem był tutaj ktoś inny, wtedy co prawda oceniłabym Elysium dokładnie tak samo, ale przynajmniej rozczarowanie byłoby dużo mniejsze.
Piękno Dystryktu 9 polegało na tym, że było to dzieło nie tylko zaskakujące, ale także - że można je było interpretować na wiele różnych sposobów. Iﾠobstawiam, że za wiele, wiele lat będzie się je oglądało równie dobrze, aﾠkolejne pokolenia widzów znajdą wﾠnim coś, co będzie do nich przemawiać.
Elysium jest natomiast typowym wakacyjnym hiciorem, który choć ładnie nakręcony, straszy głupimi iﾠoklepanymi rozwiązaniami na każdym kroku. Nie posiada też żadnej, dodatkowej wartości. Iﾠdlatego przypuszczam, że za kilka lat nikt nie będzie oﾠnim pamiętał.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
Uwaga: tylko uczestnik tego bloga może przesyłać komentarze.